Audyt wewnętrzny – jaka jest jego rola i kto go przeprowadza?

Audyt wewnętrzny skupia się przede wszystkim na działalności doradczej i weryfikującej. Jego celem jest m.in. to udoskonalenie pewnych procesów, które z kolei mają znaczenie dla całej organizacji.

Audyt wewnętrzny a kontrola

Patrząc na definicję audytu wewnętrznego, można na pierwszy rzut oka stwierdzić, że głównie chodzi o kontrolę. Należy jednak rozgraniczyć te dwie definicje. Chociaż obie mają pewne wspólne cechy, należy jasno powiedzieć, że nie są to terminy, jakich powinno się używać zamiennie – nawet jeśli pracownicy firm drżymy, słysząc zarówno jedno, jak i drugie słowo. Czym więc różni się audyt od kontroli w dużym uproszczeniu?

Audyt wewnętrzny ma na celu przede wszystkim ocenę stanu faktycznego, jeśli chodzi o skuteczność procesów, ale również może zawierać rekomendacje co do zmian. Istotny jest fakt, że audyt to działanie niezależne i obiektywne, natomiast w przypadku kontroli z kolei organ nadzorujący jest zależny od przebiegu procesów.

Przy audycie mamy do czynienia z zabiegami, których efektem ma być m.in. uniknięcie wychwyconych błędów następnym razem. Kontrola ma na celu upewnienie się, że cele zostały osiągnięte. Porównuje się stan rzeczywisty z tym, czego oczekiwano. Za skuteczność struktur kontroli wewnętrznych odpowiedzialne jest kierownictwo. Kontrola odbywa się również na bieżąco, podczas gdy audyt wykonuje się zwykle rzadziej.

Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, można również stwierdzić, że samo słowo kontrola wywołuje raczej negatywne skojarzenia, podczas gdy audyt nie jest tak nacechowany negatywnie. Mimo wszystko to właśnie bez kontroli wewnętrznej przedsiębiorstwo nie może dobrze funkcjonować. Nie znaczy to, że audyt wewnętrzny nie jest potrzebny, a wręcz przeciwnie. Ostatnie lata pokazały, że jest ogromne zapotrzebowanie na specjalistów w tej dziedzinie.

Zawód – audytor wewnętrzny

Praca audytora wewnętrznego jest coraz bardziej popularna. Nie ma się czemu dziwić, ponieważ najlepsi w swoim fachu mogą liczyć na świetne zarobki i ciągłe zainteresowanie na rynku pracy. Jakie kwalifikacje musi mieć człowiek pracujący w tym zawodzie?

Biorąc pod uwagę art. 286 ust. 1 ustawy, audytorem wewnętrznym może być ten, kto spełnia określone warunki (źródło: Ministerstwo Finansów):

ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa, którego obywatelom, na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego, przysługuje prawo podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
nie była karana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
posiada wyższe wykształcenie,
posiada kwalifikacje do przeprowadzania audytu wewnętrznego.

Jeśli chodzi o punkt ostatni, czyli kwalifikacje do przeprowadzenia audytu wewnętrznego, dokładne wytyczne można znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów. Znajduje się tam m.in. spis certyfikatów i inne wytyczne, np. dwuletnia praktyka w zakresie audytu wewnętrznego i ukończenie studiów podyplomowych w zakresie audytu wewnętrznego w odpowiedniej jednostce (uprawnionej do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych lub prawnych).

Studia podyplomowe – audyt wewnętrzny

Czego uczą się słuchacze na tym kierunku studiów? Okazuje się, że jest wiele zagadnień, jakie muszą opanować, zanim otrzymają dyplom. Przykładowe przedmioty to m.in.

finanse publiczne,
metodyka pracy audytora wewnętrznego,
rachunkowość.

Dużą część stanowią również warsztaty i projekty, ponieważ dzięki takim zadaniom właśnie poznaje się powód. Kierunek ten jest dostępny zarówno na uczelniach prywatnych, jak i publicznych. Warto sprawdzić np. audyt wewnętrzny na studiach podyplomowych w Grupie Uczelni Vistula.

Jeśli chodzi o ścieżkę zawodową audytora wewnętrznego, możliwości jest wiele. Istnieją firmy, które specjalizują się w audytach. Właśnie w takich miejscach często młodzi ludzie decydują się rozpocząć swoją karierę. Inną opcją jest praca w dziale audytu wewnętrznego firmy. Ofert pracy na rynku mamy sporo, dlatego warto zainteresować się tym tematem, zwłaszcza jeśli jesteś absolwentem prawa, administracji czy ekonomii.

Źródła: Olga Martyniuk, Audyt wewnętrzny a kontrola wewnętrzna, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 2, 2005. http://jmf.wzr.pl/pim/2005_2_12.pdf [dostęp: 20.02.18]